Het ambacht van steenbakker of pannenbakker kende, zoals elke industrie of elk beroep, zijn eigen woordenschat. Voor de betrokkenen erg belangrijk, voor buitenstaanders soms onbegrijpelijk. Deze woordenschat was in elk dialect ook nog eens verschillend. Zo kwam het dat in de ene Limburgse regio brikken gebakken werden, in de andere bakstenen of karelen (in de realiteit is het nog veel complexer!).
In die woordenschat vond je ook veel informatie over het oude ambacht terug. Steenbakkers of pannenbakkers hadden elk hun specifieke werktuigen. Elke handeling werd met een specifieke term aangeduid. Het mag dan ook niet verbazen, dat met het verdwijnen van die oude ambachten veel woordenschat verdween.
Ook bij onze Schulense pannenbakkers vind je die typische termen terug in de oude registers die bewaard bleven: er moest liem gestoken, liem getreëen, pannen gemaakt, ovens gevuld, gestookt en leeggemaakt…
Gelukkig zijn er taalkundigen (zoals mijn dorpsgenote Miet Ooms) die nauwgezet onze taal en dialecten inventariseren en proberen te bewaren voor de toekomst. Dat gebeurt al een hele tijd, zodat ook van verdwenen beroepen het vakjargon, tenminste op papier (soms ook de geluidsopnames), bewaard bleef.
Zo ook dus met de pottenbakkers, de steenbakkers, de pannenbakkers en het werk in de gresbuizenindustrie.
In het Woordenboek van de Limburge dialecten, deel II. Niet-agrarische vakterminologiën, Aflevering 8: : pottenbakker - steenbakker- pannenbakkers - gresbuizenindustrie vind je alle vakjargon van Belgisch en Nederlands Limburg gedetailleerd opgesomd op basis van gesprekken met een hele reeks dialectsprekers. Voor Belgisch Limburg ging het om steenbakkers uit Bilzen, Loksbergen, Maaseik en Sint-Truiden.
Het Woordenboek bevat naast heel veel termen en begrippen ook deze oorspronkelijke kaart met de lokale woordenschat voor het begrip 'baksteen'. Meer recente, gedetailleerde info vind je hier.
