vrijdag 31 januari 2020

Gevonden! Een Romeins christelijke graftombe?

Onlangs hebben we ze eindelijk gevonden! In Tongeren uiteraard! Niet die Romeinse graftombe zelf. Dat gebeurde al in 1880! Wel de juiste locatie van steenbakkerij steenbakkerij Christiaens-Vanderyst!

In 1880 vonden arbeiders van deze steenbakkerij tijdens leemafgravingen een graftombe met merkwaardige dubbele grafkamer. Ze vonden deze tombe in de kleigroeve van de steenbakkerij. Op die plaats lag het zuidwestelijk grafveld van de Romeinse stad Tongeren. De tombe bevond zich op ongeveer drie meter diepte en was ongeveer 3 bij 2,4 meter groot. Omwille van de versieringen en meer bepaald een gestileerd christogram (dat nu overigens niet meer zichtbaar is...) werd het graf lang aanzien als de oudste christelijke getuigenis in ons land.
De graftombe kwam in 1881 terecht in een museum in Luik en verhuisde na vele jaren in 2008 eindelijk weer naar Tongeren waar het een opvallende plaats kreeg in het vernieuwde Gallo-Romeins Museum.

We wisten dus die graftombe gevonden werd in een kleigroeve in het zuidwestelijke grafveld van Tongeren. De precieze locatie kenden we eerst niet. Het raadplegen van oude militaire kaarten gaf de oplossing. Op de militaire kaart van 1873 zijn drie droogloodsen zichtbaar gelegen binnen een grote ontginning. Op de militaire kaart van 1904 vonden we diezelfde ontginning, de droogloodsen niet meer, maar wel met de vermelding 'Briq.ie' (briqueterie of steenbakkerij).

Over de eigenaars of de steenbakkerij zelf weten we voorlopig nog weinig of niets. Deze Christiaens zou familie kunnen zijn van de familie Christiaens die de panoven op het Geebroek uitbaatte.

Foto opgraving Romeins Christelijke graftombe, Koninksem, 1881 (Beeldbank Tongeren, Stuk III-253B)




donderdag 30 januari 2020

123 pannenovens en steenbakkerijen!

Met de steenbakkerijen van de steenkoolmijnen van Waterschei en Zwartberg, een vermelding in Hasselt en een steenbakkerij  in Tongeren, staat onze teller nu op 123! Van elke oven is een fiche beschikbaar.

Alle tips, aanvullingen en opmerkingen blijven welkom. Zo vullen we de informatie die we verzamelden verder aan en komen we ook meer te weten over deze ovens en hun eigenaars!


donderdag 16 januari 2020

Een cataloog van Pannenbakkerij Notre-Dame uit 1922

Weer eens een mooie vondst op de veilingsite Delcampe! Een cataloog van 44 pagina's van pannenbakkerij Notre-Dame in Tongeren van de familie Francart uit 1922! Het document werd gedrukt bij de drukkerij G. Michiels uit Tongeren.

Jammer genoeg had ik de verkoop zelf gemist en heb ik dus niet eens een bod kunnen doen. Op zich ben ik ook geen echte verzamelaar van oude documenten, maar voor deze mooie en interessante catalogus had ik misschien wel een bod gedaan! Op de veilingsite werd gelukkig een tiental ingescande pagina's getoond met illustraties en foto's van bouwprojecten...

Deze catalogus maakt nog eens duidelijk hoe belangrijk dit Tongerse keramisch bedrijf is geweest bij de ontwikkeling van nieuwe producten en toepassingen. Hun 'Système Francart' was vrij uniek.

Het 'Système Francart' was echt een industriële bouwtechniek! Het bedrijf produceerde holle keramische welfsels en elementen die tussen stalen balken werden geplaatst en waarmee men grote overspanningen kon construeren. Ze hadden ook een systeem voor prefab onderdaken waarop rechtstreeks leien of pannen konden gelegd worden. Blijkbaar werd dit systeem o.m. gebruikt voor fabriekshallen en kerken. Op de website vermeld ik al dat de neogotische kerk van Pepinster met dit systeem gebouwd zou zijn, net als de vlakbij de fabriek gelegen Parochiekerk Sint-Jozef in Tongeren die blijkbaar rond 1930 door de firma Francart zelf werd gebouwd. Volgens een rapport dat ik op internet vond zou ook het dak van de Stadsschouwburg in Leuven en het dak van de machinezaal van het Instituut voor Mechanica van de KU Leuven uit 1930 op die manier gebouwd zijn.









 

Welkom!

Een Limburgse inventaris!?

Een inventaris van 'alle' Limburgse panovens, pannenfabrieken en steenbakkerijen? Allicht onbegonnen werk... In elk geval wil ik m...