Op 13 februari 1781 verwoestte een stadsbrand een groot deel van het stadje Herk-de-Stad, toen nog Wuestherk. Twee derde van de woningen, 52 huizen, werd door de brand vernield. Vier mensen kwamen om in de stadsbrand. Het was de laatste brand in een lange reeks die het Loonse stadje Wuestherk teisterden. Andere grote stadsbranden waren er in 1669, 1679 en 1699.
Stadsbranden waren een groot probleem in tijden dat huizen ook in de stad nog met hout en leem en met strooien of rieten daken werden gebouwd. Al vroeg werden in de Vlaamse en Loonse steden voorschriften uitgevaardigd waarbij het gebruik van strooien en rieten daken werd verboden en leien of dakpannen werden verplicht. In Maaseik was dat al het geval in 1651, in Hasselt in 1703. In Herk-de-Stad werd dit na deze brand eindelijk ook vanaf 1781 verplicht gemaakt. Op het zelfde moment werd op stadskosten ook een schoorsteenveger aangesteld en zou voortaan ook een der schepenen om de veertien dagen de toestand van de schouwen in de stad onderzoeken....
Om de heropbouw van de stad te financieren werd overal geld gezocht. Dat gebeurde onder meer bij de naburige steden en bij de prinsbisschop. Bovendien werd er voor de heropbouw een steenbakker gezocht die het op zich nam om "vier kareelovens van elk 130 000 brikken" te bakken. Steenbakker Swartenbroeckx uit Sint-Truiden nam de opdracht aan voor "6 gulden per duizend". Waren er in Herk geen lokale steenbakkers? Vlakbij, in Schulen, waren er in die periode wel al een hele tijd pannenbakkers actief, die zeker ook bakstenen produceerden. Misschien was de productie te beperkt om op de vraag van het Herkse stadsbestuur in te kunnen gaan. Of speelden er misschien andere zaken?
Op deze manier hebben stadsbranden een belangrijke rol gespeeld in de 'verstening' van de steden in onze regio. Steenbakker en pannenbakker werden belangrijke beroepen...
 |
| Herk-de-Stad volgens Le Loup rond 1740 |
Bron: W. Alenus,
Bijdrage
tot de
Geschiedenis
van
Herk-de-Stad, 2018.
