'Onze' historische inventaris van Limburgse pannenovens en steenbakkerijen is bijna uitsluitend gebaseerd op historische bronnen: inventarissen, kadaster, kaarten, artikels... Uiteraard zijn er nog andere manieren om historische locaties op het spoor te komen. Via archeologisch speurwerk bijvoorbeeld. Archeologische vondsten kunnen de historische bronnen aanvullen en bevestigen.
In een bijdrage aan een congres over baksteen in 2009 geeft Else Hartoch een overzicht van de bekende archeologische vondsten van baksteenovens in Vlaanderen (Archeologisch onderzoek naar baksteenovens in Vlaanderen: een overzicht, Else Hartoch, in: In vuur en vlam, Omgaan met baksteenerfgoed in Vlaanderen, 2009).
Deze aanzet tot inventarisatie van archeologisch onderzochte steenovens in Vlaanderen resulteert in een 30-tal relicten verspreid over de vijf provincies. De gevonden materiële resten blijken voorlopig niet ouder te zijn dan de 14de eeuw. Deze archeologische inventaris uit 2009 is gebaseerd op uiteenlopend bronnenmateriaal, gaande van mondelinge overlevering, nog niet verwerkte opgravingen, gepubliceerde opgravingen en prospecties, tot toevalsvondsten en snelle registraties in noodsituaties. De informatie over de gevonden ovens is even divers. De auteur ziet haar overzicht als een aanzet tot verder onderzoek.
Wij waren erg benieuwd of dit overzicht interessante informatie zou opleveren voor onze inventaris.
In het overzicht van Else Hartoch komen slechts vijf Limburgse vondsten voor. Het gaat het om drie vondsten in Tongeren (16de-20ste eeuw), eentje op de grens van Eksel-Overpelt (19de-20ste eeuw) en een in het centrum van Bree (15de eeuw). Telkens gaat het blijkbaar om tijdelijke (eenmalige?) veldovens waar brikken gebakken werden. De vondst op de grens van Eksel-Overpelt zou gelinkt kunnen zijn aan de bouw van de kerk van Eksel rond 1900 en allicht is er zo ook een link met de pannen- en brikkenbakkers van de familie Beckers uit onze inventaris.
Benieuwd of er in de toekomst in Limburg meer archeologische vondsten zullen gebeuren.
