|
| Krant De Kempenaar, 14 mei 1922, uitgegeven in Turnhout |
In 'De Kempenaar' van 14 mei 1922 vonden we het volgende berichtje: "Te Genck is eene fabriek opgericht, waar brikken uit schilfersteen worden gemaakt. Deze schilfersteen, voortkomende van het ziftsel der steenkool, wordt gemalen, met de machien samengeperst, dan tot baksteenen gevormd en in een bijzonderen oven gebakken".
Inderdaad, het gaat hier om de steenbakkerij van de koolmijn van Winterslag. Deze steenbakkerij werd gebouwd in de jaren '20 en was actief van 1923 tot 1964. De mijn van Winterslag was de enige Kempense koolmijn die er een volwaardige en permanente steenbakkerij op na hield.
Winterslagse duivel
In de steenbakkerij werd inderdaad geen klei of leem, maar 'mijnsteen' (schalie), of, zoals in de krant staat, 'schilfersteen', gebruikt. De aangevoerde mijnsteen werd in een 'breekmolen' verbrijzeld tot granulaten om nadien fijngemalen te worden in een 'kogelmolen'. Aan het bekomen grijze poeder werd in een 'mengelaar' water toegevoegd zodat na het persen met een 'strengpers' een groengrijze steen op de juiste maat kon worden afgesneden.
De stenen werden gebakken in een ringoven die, uiteraard, met steenkool werd gestookt. Het eindresultaat was een rose baksteen met hier en daar een donkere vlek. Omwille van zijn uitzonderlijke hardheid kreeg de baksteen de naam 'Winterslagse Duivel'.
Ook in Wallonië
Dat, zoals in het artikel vermeld wordt, ook in 'het Walenland' enkele gelijkaardige steenbakkerijen actief waren, klopt. De Meester vermeldt in 'Les Industries Céramiques en Belgique' (1906) dat reeds in 1899 in Jemeppe-sur-Meuse, en later ook in Ans, bakstenen werden geproduceerd uit 'schistes' of schalie.
Of de productie van deze bakstenen echt duurder was zoals in het krantenartikel beweerd wordt, lijkt wat vreemd. De mijn van Winterslag is in de steenbakkerij tot 1964 brikken blijven maken. Als er echt een groot prijsverschil zou zijn geweest met de 'gewone' baksteenproductie is het eigenaardig dat men de steenbakkerij zolang in bedrijf heeft gehouden...
|
| Oude postkaart met de steenbakkerij van de koolmijn van Winterslag (jaren '30?) |
Bronnen:
- De Kempenaar (on-line), stadsarchief Turnhout.
- Een interessant Frans filmpje over dergelijk productie vind je hier.
