Heel wat voormalige pannenfabrieken produceerden ook de typische keramische draineerbuizen. Vele miljoenen van die dingen zijn in de loop van de 19de en 20ste eeuw in landbouwgronden begraven. Vooral in 'waterzieke' gronden, zoals men zei over gronden met een hoge grondwaterstand. Vandaag de dag denkt men daar heel anders over en de droge zomers doen de landbouw in paniek slaan. Nu blijkt dat de massale drainage van landbouwgronden net één van de oorzaken is van de droogteproblemen in onze warme zomers.
Engeland
De eerste drainages met buizen werden aangelegd in Engeland en dateren uit 1810. Later werd de techniek met keramische buizen overgenomen in Nederland en België. De eerste drainage volgens het Engels stelsel werd in België aangelegd in 1835 in de buurt van Doornik. Een meer algemene invoering gebeurde in 1849-1850, toen het Ministerie van Binnenlandse Zaken in Brussel een speciale dienst oprichtte om de studie van het drainageprobleem aan te vatten en er ook ruime kredieten voor over had.
In die jaren startte België ook met haar overheidsstatistieken. Volgens die officiële informatie waren in 1849-1850 in gans België 589000 buizen gelegd, waarvan in Limburg, toen niet meteen een belangrijke landbouwprovincie, toch ook al 10070! Een dergelijke drainage met keramische buizen was bovendien relatief duur (meer dan 10% van de kostprijs van de landbouwgrond per hectare).
Pottenbakkers
De eerste drainagebuizen werden door pottenbakkers gemaakt. Ze werden gedraaid zoals potten gemaakt werden. Later werden ze met een strengpers geproduceerd. De eerste commerciële strengenpersen zouden rond 1850 in Engeland in gebruik genomen zijn. De productie van drainagebuizen zou de introductie van strengenpersen versneld hebben omdat het zo gemakkelijk was en er in de helft van de 19de eeuw zo'n grote vraag was naar drainagebuizen.
Limburg
Heel wat Limburgse pannenfabrieken hadden draineerbuizen in hun assortiment. De fabriek van Wijer (Nieuwerkerken) adverteerde uitdrukkelijk met verschillende doormeters van drainagebuizen. Dit was het bedrijf van de familie Kumpen. Het was de voorloper van het internationale bedrijf Keramo, nu onderdeel van Wienerberger.
In Pannenfabriek Jorissen in Loksbergen (Halen) werd de laatste lading nooit uit de oven gehaald. De oven zit er nog vol met gebakken draineerbuizen...
 |
| Advertentie uit 1930 (Archief Het Belang van Limburg) |
 |
| Advertentie uit 1932 (Archief Het Belang van Limburg) |
 |
| Drainagebuizen in de oven van Pannenfabriek Jorissen, Loksbergen (foto: Archeonet) |
Bronnen:
- De eerste drainages in West-Vlaanderen, Biekorf. Jaargang 68 - DBNL
