Onlangs kregen we een vraag van de heer Vincent Put. Hij had een huis gekocht in Leut (Maasmechelen) dat volgens de oorspronkelijke plannen in 1954 zou gebouwd zijn met bakstenen afkomstig van "de ringoven van
Eisden". De eerste eigenaar bleek bovendien een mijnwerker. Of wij hem konden vertellen over welke steenbakkerij dit ging? En of het dus ook over de steenbakkerij van de Mijn van Eisden ging?
Wat we in elk geval wisten was dat de Mijn van Eisden een eigen steenbakkerij had gehad op 'Het kerkveld' in Rachels, Lanklaar. Al bij de oprichting van de mijn, in juni 1909, richtte de maatschappij 'Charbonnages Limbourg-Meuse' een aanvraag aan het gemeentebestuur om "aldaar een bestendige brikkenbakkerij te mogen inrichten". Het was echter erg onduidelijk of die steenbakkerij een aantal jaren later ook beschikte over een eigen ringoven. Het zou dan in elk geval om een ringoven gaan waarvan geen enkel spoor (meer) te vinden was. Uit een oud krantenknipsel (februari 1913, archief Het Belang van Limburg) bleek immers dat de mijn 'Charbonnages Limbourg-Meuse' in 1913 metsers zocht voor het bouwen van een ringoven. Daaruit hadden we de voorzichtige conclusie getrokken dat ze die ringoven ook werkelijk gebouwd hadden...
Maar vlakbij was er ook de steenbakkerij Meulemans. Die werd opgericht in 1924 door Antoon Ramakers (burgemeester van Eisden) en zijn schoonbroer Richard Meulemans. Deze steenbakkerij had in elk geval wel een ringoven en bakte allicht ook stenen voor de Mijn van Eisden.
 |
| Linksonder de veldovens van de Mijn van Eisden op het Kerkveld, bovenaan steenbakkerij Meulemans (NGI, 1939). |
Onze zoektocht zorgde voor duidelijkheid. Via Jan Kohlbacher, oprichter van de Stichting Erfgoed Eisden en het Museum
van de Mijnwerkerswoning, kwam onze vraag terecht bij Michel Meulemans, een afstammeling van de laatste eigenaar van steenbakkerij Meulemans en voorzitter van de Stichting Erfgoed Eisden.
Michel antwoordde het volgende: "Er is me steeds verteld dat de Mijn veldbrandovens had op die plek (Het Kerkveld) en dat den Ouwe (zijn vader) op de vraag van de Mijn is ingegaan door zelf een ringoven, ne renkoven, te bouwen en zelfs arbeiders van de veldbrandovens naar hem wist te lokken."
(Bedankt Jan en Michel voor de hulp!)
(G)een ringoven
Dat antwoord bracht dus duidelijkheid: de Koolmijn van Eisden heeft destijds dus zelf geen ringoven gebouwd en steenbakker Meulemans heeft met de bouw van zijn ringoven in 1924 het probleem van de mijn helpen oplossen. De Mijn van Eisden kon zo beschikken over een permanente capaciteit om brikken te laten produceren voor de eigen gebouwen en voor de bouw van de cité-woningen.
Het krantenknipsel had ons (bij gebrek aan andere bronnen) op het verkeerde been gezet...
