Open Monumentendag 2025 nodigt iedereen uit om met extra aandacht naar ons architecturaal erfgoed te kijken. De gevels, parken en gebouwen waar we op een normale dag gewoon voorbij lopen, zitten vol schoonheid en interessante weetjes. Onder de noemer ‘In stijl’ focust OMD25 onder andere op bekende en minder bekende architecten, bijzondere bouwstijlen, iconische gevels en de specifieke architectuur van kerken, militair erfgoed en parken en tuinen.
Steenbakkers in Boom
Wij zijn uiteraard geïnteresseerd in industrieel erfgoed en meer bepaald dat van steenbakkerijen en pannenfabrieken. Jammer genoeg is de oogst dit jaar erg mager. Allicht heeft dat ook met het thema te maken. In het programma vonden we enkel steenbakker 't Geleeg in Boom terug.
Industrieel erfgoed in Limburg
Dichter bij huis, in mijn eigen provincie Limburg, zijn er dit jaar wel enkele interessante locaties te bezoeken als je interesse hebt in industrieel erfgoed.
Er zijn activiteiten in en rond twee historische mijnsites, nl. in Beringen en in Zwartberg.
Er is een voormalige brouwerij en een stroopfabriek waar je op bezoek kan. En dan is er ook nog een hele reeks watermolens, nl. in Kaulille, in Bocholt, in Opoeteren, in Neeroeteren (unieke zaagmolen!), nog eentje in Neeroeteren en een windmolen in Maasmechelen!
 |
| Sint-Hilariuskerk van Bierbeek (VIOE, Kris Vandevorst, maart 2009) |
Francart in Bierbeek
Zelf ga ik misschien naar Bierbeek. In de eeuwenoude Sint-Hilariuskerk werd in 1910 het plafond van de kerk hersteld. Men maakt daarvoor gebruik van het zogenaamde 'systeem Francart'. Deze speciale holle keramische elementen werden meestal bevestigd aan een metalen draagstructuur. In Bierbeek werden de platte elementen blijkbaar tussen houten balken gemetst.
In een artikel over een studie in het tijdschrift Relicta, uitgegeven door Onroerend Erfgoed, gaat het over de geschiedenis van de kerk in Bierbeek en over de dakstructuur. Op pagina 80 lezen we volgende voetnoot: "De tegels, 20 x 40 x 2,5 cm, dragen de stempelmerken francart en beersse. Het zijn producten van de steenbakkerij ‘S.A. des Briqueteries et Tuileries Saint-Joseph’ te Beerse bij Turnhout."
Blijkbaar ging het dus om holle keramische elementen uit het bedrijf van Francart in Beerse.
Vanaf 1907 bouwde Sylvain en Henri Francart in Tongeren een nieuwe fabriek. Daar zouden ze dezelfde producten produceren. Het 'Système Francart' werd destijds in veel grote gebouwen gebruikt: scholen, fabrieken, kerken...
Er zijn tijdens OMD25 rondleidingen in de Sint-Hilariuskerk, maar het is me niet duidelijk of de stenen afkomstig van steenbakkerij Francart zichtbaar zullen zijn tijdens het bezoek... Wordt vervolgd.
