Steenbakkerijen worstelen met energiecrisis

De huidige energiecrisis met zijn enorme prijsstijgingen heeft ook grote gevolgen voor de baksteensector. De ovens van de steenbakkerijen gebruiken immers grote hoeveelheden aardgas en de gasprijzen worden zelfs voor die grote bedrijven stilaan onbetaalbaar. De machines verbruiken dan weer veel elektriciteit.

In een artikel in de krant De Tijd komen zowel Nelissen Steenfabrieken als CEO Rudi Peeters van steenbakkerij Vandersanden aan het woord. Bij Nelissen hebben ze blijkbaar via een slimme aankooppolitiek nog redelijk vat op de kosten. Bij Vandersanden wachten ze volgens de krant even af wat het effect zal zijn van een prijsstijging. De Henegouwse groep Ploegsteert heeft alvast beslist twee van haar drie baksteenovens afwisselend stil te leggen om de kosten te beperken. 

In een artikel in De Standaard en op Made in Antwerpen vertelt de directeur Mertens van steenbakkerij Floren over de problemen: "Bij elke baksteen die we maken, lijden we verlies. De gasfactuur bedraagt nu al meer dan 50 procent van de productieprijs van een baksteen. We kunnen dat niet meer doorrekenen aan de klant. Dan wordt bouwen simpelweg te duur." 

"De baksteensector telt momenteel twaalf bedrijven, die samen in België 22 productievestigingen hebben.", zegt Kristin Aerts, directeur van de Belgische baksteenfederatie. "Voorlopig kan de sector de gascrisis nog bolwerken, maar ik vrees voor de tweede jaarhelft."

Originele oplossing

In Het Belang van Limburg komt steenbakkerij Vandersanden met een andere originele oplossing voor de gestegen energie- en grondstofkosten: smallere bakstenen! De nieuwe bakstenen zijn 7 ipv. 10 cm dik en men bespaart zo 20 à 25% grondstoffen en energie. Hopelijk volgt ook de klant. De prijs is immers ook zo'n 10% lager...

Steenbakkerij Hove: uniek 'levend' erfgoed

Een zicht op de gestapelde ongebakken stenen in de ringoven van Steenbakkerij Hove (foto: VVIA)

Tijdens Open Monumentendag 2022 op 11 september is er weer interessant steenbakkerserfgoed te bezoeken. Dat vertelden we eerder al. We willen graag nog eens extra aandacht vragen voor Steenbakkerij Hove in Ninove.

Tijdens deze Open Monumentendag roept VVIA, de Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie, speciaal op om naar steenbakkerij Hove in Ninove te gaan. Op die manier wil men aandacht geven aan de speciale situatie van deze unieke steenbakkerij die nog steeds actief is.   

De ringoven van Ninove is één van de laatste getuigen van de baksteennijverheid in de zuidoostelijke Vlaamse leemstreek. De basis van de steenbakkerij Hove werd in 1946 gelegd, en vandaag worden er nog steeds ambachtelijk bakstenen en tegels gebakken in deze traditionele ringoven. De steenbakkerij maakt nog handvorm, de gevormde stenen drogen in de lucht onder droogloodsen, en de productie is er gewild voor restauraties. Het is een belangrijk stuk erfgoed, en de enige plek in Vlaanderen waar nog op die manier handmatig klei verwerkt wordt. De site staat op de lijst van het vastgesteld onroerend erfgoed. Een plek waar onroerend, roerend en immaterieel erfgoed hand in hand gaan. 

Bedreigd levend erfgoed

Maar de site en de activiteit worden bedreigd. Het is niet vanzelfsprekend om zo'n traditioneel bedrijf uit te baten in een steeds dichter bebouwde omgeving en rekening te houden met steeds strengere milieuvoorwaarden. Indien het bedrijf stilgelegd wordt verdwijnt definitief een industriële traditie in Vlaanderen.

We schreven al eerder over dit unieke familiebedrijf waar de ringoven nog met steenkool gestookt wordt. Het is evenwel niet de laatste actieve ringoven. In Limburg zijn er ook nog in gebruik in Maaseik en in Membruggen (Riemst). Beiden werden echter al heel wat jaren geleden aangepast om met gas te stoken.

Tijdens de Open Monumentendag wil VVIA de aandacht vestigen op dit unieke stuk erfgoed, en dan zullen ze ook hun visie en plannen ontvouwen. VVIA roept daarom op om die dag zeker naar Ninove te gaan. 

Onbekende steenbakkerij in Werm

Onlangs vonden we bij het bestuderen van oude stafkaarten in Hoeselt nog een steenbakkerij die we niet kenden. Op de militaire kaart van 1937 staat op het grondgebied van Werm een 'briq(ueter)ie' aangeduid gelegen langs de steenweg naar Tongeren. Allicht gaat het hier om een permanente steenbakkerij. Eenmalige veldovens werden normaal gezien niet aangeduid op dergelijke militaire kaarten.  Op andere kaarten is deze steenbakkerij niet terug te vinden.

De vraag is dus wie deze steenbakker was. Een mogelijkheid is dat het gaat om de familie Wagemans die volgens hun eigen informatie al sinds 1934 actief zijn. Mogelijk begonnen zij destijds op deze locatie met hun steenbakkerij?